همانگونه که نماز، روزه، خمس و ... در شرعِ مقدّسِ اسلام واجب و ترک آنها موجب عقوبت الهی است، توبه نیز از واجبات است و ترک آن نیز، مانند ترک سایر واجبات، عقوبت و عذاب الهی را به دنبال دارد. اما متأسّفانه برخی افراد، آن را از مستحبّات می پندارند و به واجب بودن آن آگاهی ندارند.

شاید علّت آن، عدم تذکّر این مسئله است که برای بسیاری، اصلاً تا به حال بیان نشده، لذا بجاست که در هر موقعیّتِ مناسب، مرتّباً گفته شود و به افراد تذکّر داده شود تا همگان با این واجب و تکلیف خود آشنا شده و با توبه، به عنوانِ یک واجب شرعی همچون نماز و روزه برخورد کنند.

حضرت صادق(علیه السلام) فرمودند: رسول الله (صلى الله علیه وآله) فرموده است: هر کس یک سال پیش از مرگش توبه کند، خدا توبه اش را مى پذیرد. سپس فرمودند: هر که یک هفته پیش از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را مى پذیرد، سپس فرمودند: یک هفته زیاد است، هر که پیش از دیدار مرگ توبه کند، خدا توبه اش را مى پذیرد.

(الکافى، ج 4، ص 174)

سیماى توّابین

1. حبیب خدا هستند: (اِنَّ الله یُحبُّ التَّوابینَ وَ یُحِبُّ المتَطَهِّرینَ); خداوند توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست مى دارد

. (بقره (2)، آیه 222)

قال رسول الله (صلى الله علیه وآله): التائب حبیب الله; توبه کننده دوست خداوند است

. (محجة البیضاء، ح 7، ص 7)

2. بدى هاى شان به خوبى تبدیل مى شود: (یُبَدِّلُ اللهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَنات). (فرقان (25)، آیه 70)

3. دعایشان مستجاب است

: «وَ دُعائهمْ مستَجاب». (محجة البیضاء، ح 7، ص 8)

4. هنگام برخواستن از قبر خندان اند

: «یا آدم: واحشر التائبین من القبور مستبشرین ضاحکین». (محجة البیضاء، ح 7، ص 8)

5. فرشتگان براى آنها آمرزش مى خواهند:

(اَلَّذینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحوُنَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُ?ْمِنُونَ بِهِ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذَین آمَنُوا رَبَّنا وَسِعَتْ کُلَّ شَىْء رَحْمَةً وَ عِلْماً فاغْفِر لِلَّذینَ تابوُا);

فرشتگانى که حاملان عرشند و آنها که گرداگرد آن طواف مى کنند و تسبیح و حمد خدا مى گویند و به او ایمان دارند و براى م?منان آمرزش مى خواهند

... .( م?من (40)، آیه 7)

6. مردم باید آنها را دوست داشته باشند:

امام صادق (علیه السلام) مى فرمایند: پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) فرموده است: امتم را به چهار چیز سفارش مى کنم: اینکه توبه کنندگان را دوست داشته باشند; به ضعیف رحم کنند; به نیکوکار کمک کنند و براى گناهکار طلب استغفار کنند. (بحارالانوار، ج 6، ص 20)

7. جایگاهشان بهشت است:

مَنْ ماتَ عَلَى التَّوْبَةِ فَلَهُ الجَنَّةَ فَتُوبُوا; هر کس به هنگام مرگ با توبه بمیرد، براى او بهشت است، پس توبه کنید

. (کنزالعمال، ج 4، ص 222)

8. با ایمان از دنیا مى روند.

9. قبرشان وسیع و نورانى خواهد بود.

10. راحت مى میرند.

دو استفتاء از دو مرجع تقلید در مورد توبه:

سوال: اگر کسى در زندگى اشتباه کند، آیا خدا او را مى بخشد یا باید ناامید باشد؟

آیة الله خامنه ای(مدظله):

ج) توبه حقیقى و جدى به پیشگاه خداوند غفار، موجب بخشیده شدن گناه (اگرچه کبیره باشد) مى شود و ناامید شدن از حضرت حق، خود گناه است ولى باید توجه داشت که اگر حق الناس در میان است، باید پرداخت شود و نیز چنانچه حق الله از قبیل قضاى نماز یا روزه بر عهده شخص است باید جبران شود.

سوال: آیا تمام کسانی که به حج مشرف می شوند برایشان یک فرصت توبه یا فرصت دوباره برای زندگی پیش آمده اما کسانی که تابحال مشرف نشدند یعنی قسمتشان نشده؟ پس چه تکلیفی دارند؟

آیة الله مکارم شیرازی(مدظله):

ج) هر لحظه که بر زندگی انسان می گذرد و در هر کجا که باشد لحظه ای است برای توبه و بازگشت به خدا.